Innovatielab "Ja ik wil...uit elkaar"

Op vrijdag de 13e (september) trouwen Linda en Dirk tijdens het Innovatielab ‘Ja, ik wil… uit elkaar’, een initiatief van de regio Hart van Brabant, de regionale Taskforce Kindermishandeling en het Innovatienetwerk Jeugd. Helaas duurt het huwelijk maar kort...

Nieuw!  www.alsjeuitelkaargaat.nl


Ja, ik wil… uit elkaar
Het zonnetje wil nog niet echt doorbreken als de circa tachtig gasten het prachtig versierde terrein van de Flierefluiter in Hilvarenbeek op komen rijden. Het bruidspaar Linda en Dirk kijkt vertwijfeld naar de lucht. Het is vrijdag 13 september, einde van de ochtend. Beetje ongelukkig gekozen, die datum. Geen goede voortekenen; dit huwelijk zal geen lang leven beschoren zijn.


Van huwelijk tot rechter
De gasten zijn deelnemers aan het Innovatielab ‘Ja, ik wil… uit elkaar’, een initiatief van de regio Hart van Brabant, de regionale Taskforce Kindermishandeling en het Innovatienetwerk Jeugd. Op deze Dag van de Scheiding vragen zij samen extra aandacht voor een betere aanpak bij (complexe) scheidingen. Met name voor die scheidingen waar kinderen bij betrokken zijn. Doel is om vandaag met alle beroepskrachten ‘van huwelijk tot rechter’ én ervaringsdeskundigen oplossingen te bedenken om schade bij scheiden zoveel mogelijk te voorkomen.

Op zoek naar tools
Deelnemers Fieke en Anniek van IMW, afdeling Kinderen en Scheiden, zijn heel benieuwd, en laten zich graag verrassen. “We willen graag tools krijgen, zodat we ouders beter kunnen helpen. We merken dat iedereen een andere taal spreekt als het om uit elkaar gaan gaat." Maar eerst gaat er nog getrouwd worden; de huwelijksceremonie begint. De genodigden nemen plaats in de ‘trouwzaal’; Linda -hoogzwanger- en Dirk komen binnen. Ambtenaar Burgerlijke Stand Sandra Vermeer van de gemeente Hilvarenbeek spreekt hen toe. Na mooie woorden over ‘einde aan het flierefluiten’ en ‘liefde is het enige dat zich vermenigvuldigt als je het deelt’, is het tijd voor het jawoord. Dirk en Linda spreken elkaar met warme woorden toe en beloven de beste vader en moeder van hun te verwachten kindje te zijn.


Mooie reminder: het begint met liefde
Lotte van der Linden van Villa Pinedo kan de ‘real life show’ wel waarderen. “In de waan van de dag vergeet je als beroepskracht wel eens wat eraan voorafging. Mooie reminder: het begint met liefde.’’ Lotte benadrukt het belang van het betrekken van jongeren bij deze dag. “Het perspectief van kinderen bij scheiding wordt snel vergeten; praktische zaken hebben de overhand: kan ik blijven wonen, hoe verdelen we de boedel? Onderzoek wijst uit dat een scheiding een enorme impact op kinderen kan hebben: psychosociale effecten, slechte concentratie, eenzaamheid, schooluitval, hechtingsproblemen; ook na je jeugd. Dit verdient onze aandacht.”

Fysiek scheidingsloket
Tijd voor de lunch. Gerrit Overmans, wethouder in Hilvarenbeek voor onder andere jeugd, heet iedereen welkom. Mede namens Wethouder Dilek Odabassi van Waalwijk. Beiden zijn binnen de regio pilotgemeenten voor de ontwikkeling van een fysiek scheidingsloket. Hij neemt de genodigden mee in de toekomst: “We hebben net gehoord dat de BABS het bruidspaar geluk toewenste. Maar drie jaar later zijn Linda en Dirk uit elkaar. En zij zijn niet de enigen. In 2018 gingen van 2500 kinderen (t/m 22 jaar) uit de regio Hart van Brabant de ouders uit elkaar. De keuze voor scheiden is misschien ingewikkeld, maar daarna wordt het nog veel ingewikkelder. Het is mijn bestuurlijke ambitie om oplossingen te bedenken om te voorkomen dat kinderen de dupe worden.”

Trouwzaal wordt rechtbank
De deelnemers maken een sprong in de tijd. We zijn vier jaar verder en de trouwzaal is omgetoverd tot rechtbank. Linda en Dirk bevinden zich in een complexe scheiding. George Smits, psycholoog, lector UvT en mediator, begeleidt een familieopstelling rondom een zeer complexe scheidingscasus waar de hele keten bij is betrokken. Chantal Dekkers, advocaat en mediator, nodigt deelnemers uit mee te denken en mee te doen: “Ik hoop dat de opstelling jullie inzicht geeft en inspireert tot nadenken over hoe we het in de toekomst anders kunnen doen.” De casus die wordt opgesteld komt rechtstreeks uit haar beroepspraktijk: een complexe scheiding waar veel instanties bij betrokken waren. Zelf probeert Chantal in haar werk de gang naar de rechter te voorkomen, maar dat is niet altijd mogelijk. 

Razende storm
In de opstelling zien we Dirk, Linda, hun dochtertje Olivia, de beroepskracht die het ouderschapsplan heeft opgesteld, twee advocaten, een rechter en nog een paar beroepskrachten van andere instanties. De opstelling eindigt zes jaar later en drie hogere beroepen verder. De deelnemers zijn onder de indruk. "Ik voelde dat er een langzaam razende storm over het hoofd van Olivia ging", reageert een jongere in het publiek. "Er was veel zwaarte, het werd steeds erger, steeds meer mensen en elke persoon die erbij kwam, bracht meer bagage mee", vertelt een beroepskracht.


Van inzichten naar ideeën
Na deze opstelling worden de deelnemers uitgenodigd plaats te nemen aan diverse tafels en met elkaar aan de slag te gaan met de deze middag opgedane inzichten. Aan elke tafel zit een gescheiden ouder en/of een buddy van Villa Pinedo. Nadat er geproost is op de liefde, start de eerste ronde van het innovatielab: de deelnemers maken kennis met elkaar en vertellen over hun ervaringen. Na deze opstelling delen de deelnemers inzichten en ideeën met als doel: bedenken wat er verbeterd en vernieuwd kan worden. Hoe kunnen zorg en recht beter samenwerken? Hoe zetten we het kind echt centraal bij onze ketenaanpak?


Een greep uit de ideeën:
• Stel een kindconvenant op, zoals in Scandinavië gebruikelijk is. “Dan heb je iets waar je elkaar op kunt attenderen, ouders wilden toch ooit het beste voor hun kinderen.”
• Zorg voor één regisseur die het belang van het kind behartigt en in gesprek gaat met ouders. En voor continuïteit van hulpverlening. Gemeenten moeten met aanbestedingen een continue lijn organiseren, zodat organisaties zich goed kunnen inrichten met medewerkers.
• Regel preventieve, publieke voorlichting door de GGD over effecten van echtscheiding.
• Maak verbinding tussen de juridische kant en de zorg; één loket voor mensen die gaan scheiden. Plus betere bewustwording in de samenleving. Leer kinderen communiceren, zodat ze er als volwassenen toe in staat zijn.
• Maak normaal dat scheiden hoort bij het leven en dat het vanzelfsprekend is dat je daarbij een route loopt met een scheidingsambtenaar, iemand die het hele proces meeloopt en kan doorpakken als dat nodig is.
• Realiseer een Buddypad, 24/7. Ga naast de ouder staan en begin het proces bijvoorbeeld met een opstelling. Dan kun je het kind een stem geven. Of organiseer een bootcamp met ouders; niet voor alle ouders werkt het om in een spreekkamer te gaan praten.
• Stel in de regio of in gemeenten scheidingsteams samen, bijvoorbeeld bij de nu al bestaande lokale teams. Laat hen casussen opnemen.
• Zorg voor scheidingsexperts op alle scholen en buddy’s voor kinderen.
• Ontschot budgetten, zodat we niet meer zo in hokjes hoeven te denken.
• Geen advocaten voor ouders, maar juist één voor het kind. Het kind bepaalt waar de zitting is en deze is niet per se in de rechtbank.
• Vergoed relatietherapie.
• Maak één website voor ondersteuning bij echtscheiding.
• Organiseer een Overweeghuis (werknaam), een huis voor ouders die overwegen te gaan scheiden. Om de beurt kunnen ouders erheen, om te ervaren hoe het is om gescheiden te zijn. Maar ook om ruimte te geven, lucht. Kan ook inzicht geven in wat scheiden met kinderen doet en bedenktijd toevoegen.

Vervolg
Sanne Abrahams van gemeente Hilvarenbeek sluit het Innovatielab af: “Ik heb vandaag veel betrokkenheid gezien. Vanuit de regionale Taskforce Kindermishandeling vaardigen we werkgroepleden af die jullie gaan helpen om de ideeën uit te werken. Op 20 november komt er een vervolg in Waalwijk, ‘Uit elkaar... en de kinderen dan?‘ Daar bouwen we verder op wat we vandaag hebben gezien: het belang van het kind.”

Het laatste woord is aan een ervaringsdeskundige, die nu voor Villa Pinedo werkt als buddy: “We stellen de emoties, de beleving van een kind, centraal. Ik had geen buddy vroeger, niemand die naar mij luisterde. Mooi dat ik nu andere kinderen kan helpen minder eenzaam te zijn dan ik vroeger was. Door met het kind te praten lijkt het soms of ik met mezelf praat.”

Lancering www.alsjeuitelkaargaat.nl 

En dan rest nog één ding: de lancering van de regionale website www.alsjeuitelkaargaat.nl. Een initiatief van de regio Hart van Brabant om een informatieve website te ontwikkelen die ouders inzicht geeft in het totale scheidingsproces, ervaringskennis van ouders benut en een checklist op maat biedt.

www.alsjeuitelkaargaat.nl/

 

© Copyright Innovatienetwerk Jeugd
Alle rechten voorbehouden